007 008 Scenariusz lekcji Topos wędrówki w Odysei Homera

Temat: topos wędrówki w odysei homera

Motto:

Wędrówką życie jest człowieka

Edward Stachura

Główne zagadnienia lekcji

Lekcja poświęcona jest analizie toposu wędrówki w poemacie Homera. Uczniowie przygotowując grę planszową opartą na motywach Odysei, poznają trasę wędrówki Odyseusza, budują zadania wykorzystujące wiedzę o poematach Homera, posługują się pojęciami heros, heroiczny, epos, styl homerycki, inwokacja, patos, heksametr, topos, motyw literacki, eschatologia.  

Cele lekcji

Uczeń:

·         opowiada wybrane przygody Odyseusza, przedstawia najważniejsze motywy Odysei

·         interpretuje topos wędrówki (w kontekście eposu Homera)

·         swoimi słowami krótko wyjaśnia pojęcia: heros, epos starożytny, inwokacja, patos, epitet stały

·         układa zdania, w których pojawią się w różnych znaczeniach słowa: heros, heroizm, heroiczny

·         planuje grę planszową: śledzi na mapce trasę wędrówki Odyseusza, przygotowuje zadania dla graczy, wykorzystując wiedzę o poematach Homera

Uwagi dotyczące realizacji:

Lekcja trwa 90 minut. Zadaniem uczniów jest stworzenie gry dydaktycznej opartej na przygodach Odyseusza. Uwaga nauczyciela powinna być skierowana na to, jak młodzież radzi sobie z budowaniem zadań, zagadek, pytań. Ważne, aby zapobiegać ewentualnym błędom merytorycznym, bo one mogą przekreślić wysiłek uczniów. 

Środki dydaktyczne:

·         Krzysztof Mrowcewicz, Przeszłość i dziś , cz. I, s 18 - 22

·         Jan Parandowski, Mitologia

·         materiały do zrobienia gry: blok techniczny, kredki, mazaki itp.

·         kostki do gry, pionki

·         mapka – trasa Odyseusza

·         instrukcja przygotowania gry

·         Słownik frazeologiczny

·         grafika – opracowanie Odysei

·         kartka z zeszytu

·         wideoklip Wędrówką życie jest człowieka https://www.youtube.com/watch?v=mEPE7QFIobk

Pojęcia i terminy: 

·             

·           

epos starożytny (Homerycki), Homer, inwokacja, styl homerycki, stałe epitety, porównanie homeryckie, patos, heros, Hellada (Hellenowie), Achajowie, topos, motyw,

Przebieg lekcji:

1.       Wideoklip: Wędrówką życie jest człowieka. Nauczyciel informuje o celach lekcji zasadach pracy.  Na podstawie podręcznika uczniowie wyjaśniają pojawiający się w temacie lekcji wyraz topos. Na podstawie podręcznika ustalone są kolejne etapy wędrówki Odyseusza.

2.       Uczniowie dzielą się na grupy i zapoznają z instrukcją. 

Instrukcja przygotowania gry planszowej „Tułaczka Odysa”

1.       Waszym zadaniem jest przygotowanie planszowej gry edukacyjnej opartej na motywach tułaczki Odyseusza.

2.       Na mapce dołączonej do instrukcji zaznaczono 12 miejsc, do których dotarł Odys.  Możecie tę trasę jeszcze wydłużyć o pozostałe miejsca przygód bohatera.

3.       Korzystajcie z Dziennika podróży Odysa w podręczniku (s. 22) oraz Mitologii Jana Parandowskiego – Tułaczka Odyseusza w rozdziale Historia wojny trojańskiej.

4.       W każdym miejscu postoju Odyseusza na gracza mają czekać zagadki. Za każdym razem gracz losuje zagadkę spośród trzech do wyboru, więc musicie przygotować co najmniej 33 zagadki razem z wzorami poprawnych rozwiązań lub warunkami uznania wykonania zadania.

5.       Zagadki mają dotyczyć:

·         przygód Odyseusza pod Troją i podczas podróży,

·         toposu wędrówki innych bohaterów mitologicznych,

·         charakterystyki bohatera, jego doświadczeń życiowych, decyzji, pomysłów, itp.,

·         informacji o Iliadzie i Odysei Homera, w tym o stylu homeryckim, eposie jako gatunku epickim,

·         frazeologizmów wywodzących się z Iliady i Odysei,

Iliada:
Pięta Achillesa
Koń trojański
Jabłko niezgody
Tarcza Achillesa

Kasandryczne wieści
Odyseja:
powracać do Itaki
miecz Damoklesa
Wierna Penelopa
Syreni śpiew

odyseja (małą literą)

·         stosowania pojęć: topos, motyw, patos, epos, Hellada, Achajowie,

·         mitów o wojnie trojańskiej.

6.       Postarajcie się, by zagadki i zadania nie były monotonne. Niech to będą proste pytania, ale też rebusy, króciutkie krzyżówki, zgadywanki, kalambury itp.

7.       Zaplanujcie nagrody za poprawne rozwiązanie i kary za błędną odpowiedź, ale nie bądźcie okrutni – nie każcie zaczynać od początku. Nagrodą może być np. dodatkowy ruch, przeskoczenie kilku pól, a karą strata kolejki, cofnięcie się o kilka pól.

8.       Miejsca postojów Odyseusza są od siebie bardzo odległe. (Przecież Odyseusz wędrował aż 10 lat!). Zaplanujcie pola pośrednie, z których niektóre mogą kryć niespodzianki (ale nie muszą). 

9.       Zdecydujcie, jak będzie wyglądała Wasza plansza do gry. Możecie wykorzystać mapkę, naklejając ją na blok techniczny, wrysowując w nią pola i ozdabiając. Możecie zrobić planszę po swojemu. Ważne, aby znalazły się na niej wszystkie zaplanowane miejsca.

10.   Pracy przed Wami dużo, a czasu niewiele. Macie 40 minut. Rozsądnie podzielcie się pracą.

Na następnej lekcji nastąpi testowanie Waszych gier. Najciekawsza zdobędzie nagrodę – niespodziankę!

Do dzieła!

Powodzenia!

Każda grupa otrzymuje też mapkę podróży Odyseusza.

3.       W czasie wykonywania przez uczniów zadań, nauczyciel służy radą i pomocą, naprowadza, ewentualnie koryguje błędy.

4.       Po ukończeniu pracy przez grupy następuje weryfikacja gier. Grupy wymieniają się swoimi pracami i grają.

5.       W ramach podsumowania pracy uczniowie wypełniają szablon opracowania Odysei. 

Powstaje np. taka Karta lektury: Odyseja

6. Ewaluacja.

Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów. Nagradza zwycięską grupę nagrodą niespodzianką. Rozkłada w sali kartki ze stwierdzeniami na temat lekcji. Każdemu uczniowi rozdaje tyle spinaczy, ile jest kartek i prosi, aby je doczepiali na zasadzie łańcuszka pod kartkami ze zdaniami, z którymi się zgadzają. Resztę spinaczy młodzież wrzuca do pudełeczka.   

Przykładowe stwierdzenia:

Byłam/em zainteresowana/y tematyką.

Nudziłam/ em się na zajęciach.

Dobrze mi się pracowało.

Niechętnie wykonywałam/em pracę.

Zmarnowany czas, do niczego nie przyda mi się gra.

To będzie dobry sposób na powtórkę przed sprawdzianem, maturą.

Mam wrażenie, że niczego się nie nauczyłam/em.

Mam wrażenie, że dobrze zapamiętam treść lektury.

To było trudne i stresujące.

To było trudne, ale satysfakcjonujące.