środa, 4 marca 2020

„Żywot człowieka poczciwego”, czyli o renesansowym sposobie na szczęśliwe życie

Zdjęcie z lekcji Małgosi
Mierzenie się ze staropolskim tekstem to dla piętnastolatków nie lada wyzwanie. Samo zrozumienie tekstu przysporzy im zapewne sporo kłopotów, a przecież to dopiero wstęp.. Można sobie z tym poradzić. 

Temat: „Żywot człowieka poczciwego”, czyli o renesansowym sposobie na szczęśliwe życie w utworze Mikołaja Reja  


Główne zagadnienia lekcji:

Na lekcji uczniowie odczytują fragment  Żywotu człowieka poczciwego i interpretują go jako poemat parenetycznym o charakterze symbolicznym. Charakteryzują wzór idealnego szlachcica, tworząc wspólną infografikę.

Cele lekcji:

Uczeń:
·         czyta tekst staropolski i wyjaśnia przy pomocy przypisów znaczenie archaizmów;
·         rozpoznaje tematykę i problematykę poznanego tekstu oraz jej związek z programami epoki literackiej;
·         rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje motyw arkadii w utworze;
·         charakteryzuje ideał ziemianina i swoje wnioski popiera cytatami z tekstu;
·         rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej: zdrobnienia, epitety, wyliczenia i określa ich funkcję w dziele Reja;
·         interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;

Uwagi dotyczące realizacji:

Lekcja trwa 45 min. Wstępem do rozmowy o motywie arkadii jest wykonanie przez uczniów ćwiczenia wzbogacającego słownictwo: wykreślanki z wyrazami bliskoznacznymi pojęcia arkadii. Nauczyciel prezentuje krótko obecność tego motywu w literaturze i sztuce epoki renesansu oraz przedstawia sylwetkę Mikołaja Reja. Wzorcowo czyta tekst fragmentu Żywota… Uczniowie w tym czasie śledzą tekst oczami i zaznaczają niezrozumiałe sformułowania. Trzeba je wyjaśnić. Na tablicy wisi duży arkusz papieru z tytułem pracy Ideał szlachcica ziemianina oraz umieszczonym po środku wizerunkiem bohatera.
W dalszej części lekcji uczniowie pracują w 6 grupach. Zadania są zróżnicowane pod względem stopnia trudności i czasochłonności, dlatego warto dobrze przemyśleć skład grup. Nauczyciel stale monitoruje ich działania, ewentualnie pomaga. Uczniowie sukcesywnie podchodzą do tablicy i przyklejają swoje rozwiązania, tworząc infografikę. W ten sposób nauczyciel ma wgląd w postępy pracy poszczególnych grup. Lekcję kończy ustne podsumowanie rozważań. Jeśli czas pozwoli, dobrze byłoby omówić pracę poszczególnych grup (ćwiczenie w uzasadnianiu swoich wniosków). Jeśli nie, trzeba się ograniczyć do odczytania symbolicznego sensu wiosny w utworze Reja.
Uczniowie pracują w grupach, przy dźwiękach Czterech pór roku. Wiosny. Vivaldiego i innej muzyki relaksującej.          

Środki dydaktyczne:



Pojęcia i terminy:

Poemat parenetyczny, topos arkadii, ideał szlachcica ziemianina

Przebieg lekcji:

1.       Omówienie celu lekcji, podanie jej tematu, zawieszenie szablonu infografiki na tablicy, podział klasy na grupy.
2.       Ćwiczenie indywidualne: Wykreślanka Arkadia

3.       Motyw arkadii  w sztuce i literaturze renesansowej. (Prezentacja)
4.       Wzorcowe odczytanie utworu przez nauczyciela z jednoczesnym śledzeniem wzrokiem tekstu przez uczniów i zaznaczaniem wyrazów niezrozumiałych. Wyjaśnianie znaczeń wybranych archaizmów.
5.       Praca w grupach.
Zadania:

Grupa I
Wasze zadanie polega na przygotowaniu 3 fragmentów powstającej na lekcji infografiki.
Na przygotowanych paskach papieru  wypiszecie 3 informacje na temat stosunku idealnego szlachcica do pracy.
Każdą z nich starannie zapiszcie dużymi, widocznymi z daleka literami na oddzielnym pasku. 
Dla łatwiejszego zapamiętania zilustrujcie informację schematycznym rysunkiem lub symbolem. 
Aby potwierdzić słuszność swoich wniosków, każdej informacji przyporządkujcie cytat z utworu. Zapiszcie go nieco mniejszymi literami. Pamiętajcie o cudzysłowach. 
Przygotowane paski sukcesywnie przyklejajcie do arkusza na tablicy.
Na wykonanie pracy macie 15 minut.

Grupa II
Wasze zadanie polega na przygotowaniu 3 fragmentów powstającej na lekcji infografiki.
Na przygotowanych paskach papieru  wypiszecie 3 informacje na temat stosunku idealnego szlachcica do wartości materialnych i duchowych.
Każdą z nich starannie zapiszcie dużymi, widocznymi z daleka literami na oddzielnym pasku. 
Dla łatwiejszego zapamiętania zilustrujcie informację schematycznym rysunkiem lub symbolem. 
Aby potwierdzić słuszność swoich wniosków, każdej informacji przyporządkujcie cytat z utworu. Zapiszcie go nieco mniejszymi literami. Pamiętajcie o cudzysłowach. 
Przygotowane paski sukcesywnie przyklejajcie do arkusza na tablicy.
Na wykonanie pracy macie 15 minut.

Grupa III
Wasze zadanie polega na przygotowaniu 3 fragmentów powstającej na lekcji infografiki.
Na przygotowanych paskach papieru  wypiszecie 3 informacje na temat stosunku idealnego szlachcica do innych ludzi (rodziny, poddanych).
Każdą z nich starannie zapiszcie dużymi, widocznymi z daleka literami na oddzielnym pasku. 
Dla łatwiejszego zapamiętania zilustrujcie informację schematycznym rysunkiem lub symbolem. 
Aby potwierdzić słuszność swoich wniosków, każdej informacji przyporządkujcie cytat z utworu. Zapiszcie go nieco mniejszymi literami. Pamiętajcie o cudzysłowach. 
Przygotowane paski sukcesywnie przyklejajcie do arkusza na tablicy.
Na wykonanie pracy macie 15 minut.

Grupa IV
Wasze zadanie polega na przygotowaniu 3 fragmentów powstającej na lekcji infografiki.
Na przygotowanych paskach papieru  wypiszecie 3 informacje na temat źródeł radości, jaką  idealny szlachcic czerpie ze świata.
Każdą z nich starannie zapiszcie dużymi, widocznymi z daleka literami na oddzielnym pasku. 
Dla łatwiejszego zapamiętania zilustrujcie informację schematycznym rysunkiem lub symbolem. 
Aby potwierdzić słuszność swoich wniosków, każdej informacji przyporządkujcie cytat z utworu. Zapiszcie go nieco mniejszymi literami. Pamiętajcie o cudzysłowach. 
Przygotowane paski sukcesywnie przyklejajcie do arkusza na tablicy.
Na wykonanie pracy macie 15 minut.

Grupa V
Wasze zadanie polega na przygotowaniu dodatkowej infografiki: Obraz świata w Żywocie człowieka poczciwego.
Na arkuszu papieru  przygotujcie Waszą wizję świata, jaki wyłania się z utworu Reja. Zwróćcie uwagę, czy pisarz przedstawiając ogród i sad skupia się na ich pięknie, czy korzyściach z nich płynących. Wnioski postarajcie się zawrzeć w Waszej infografice. Przygotowaną infografikę przyczepcie do arkusza na tablicy.
Wypiszecie 3 informacje na temat stosunku idealnego szlachcica do świata natury.
Każdą z nich starannie zapiszcie dużymi, widocznymi z daleka literami na oddzielnym pasku. 
Dla łatwiejszego zapamiętania zilustrujcie informację schematycznym rysunkiem lub symbolem. 
Aby potwierdzić słuszność swoich wniosków, każdej informacji przyporządkujcie cytat z utworu. Zapiszcie go nieco mniejszymi literami. Pamiętajcie o cudzysłowach. 
Przygotowane paski sukcesywnie przyklejajcie do arkusza na tablicy.
Na wykonanie pracy macie 15 minut.

Grupa VI
Wasze zadanie polega na przygotowaniu dodatkowej infografiki: „Żywot człowieka poczciwego” jako utwór parenetyczny.
Na arkuszu papieru  przygotujcie otwartą księgę, w której wpiszecie najważniejsze Wasze wnioski. Rozważcie, jakie cechy tekstu Reja nadają mu charakter poradnika, jak żyć? Zwróćcie uwagę na sposób narracji i język. Zastanówcie się, czemu służą zastosowane przez pisarza zdrobnienie, epitety, wyliczenia. Dajcie ich przykłady. Pamiętajcie o cudzysłowach.
Dla łatwiejszego zapamiętania zilustrujcie  każdą informację schematycznym rysunkiem lub symbolem. 
Przygotowaną infografikę  przyklejcie do arkusza na tablicy.
Na wykonanie pracy macie 15 minut.
6.       Podsumowanie:
a)       omówienie wyników pracy grup;
b)       pogadanka: Dlaczego Rej nadał omawianemu dziś fragmentowi tytuł Wiosna? Jakie symboliczne znaczenie ma w jego dziele ta pora roku?
c)       Prośba, aby uczniowie sfotografowali swoje dzieło i wkleili zdjęcie do zeszytu jako notatkę z lekcji.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Wypowiedź ustna - "Skąpiec"

Szanowni, tym razem coś na specjalną prośbę. Obiecałam, więc zrobiłam. Spójrzcie, może się Wam przyda.