Tren VIII - notatka Cornella

Tren VIII https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/treny-tren-viii/
Autor	Jan Kochanowski
Podmiot liryczny	Zrozpaczony ojciec
Adresat liryczny	Urszulka
Sytuacja liryczna	Liryk wykorzystuje retrospekcję, czyli wspomnienie, patrzenie wstecz. Ojciec przypomina sobie, jak wyglądał dom, w którym było dziecko i uświadamia sobie, jak cicho i pusto jest teraz.
O czym mówi podmiot?	W domu po śmierci dziecka zrobiło się smutno i cicho, panuje pustka, mimo że jest wielu domowników. Za życia dziewczynki dom tętnił życiem. Tren kończy wyznanie, jak bardzo cierpią rodzice.
Jak mówi? Najważniejsze środki stylistyczne i ich funkcja:	Analizowany wiersz ma budowę stychiczną, sylabiczną, trzynastozgłoskową ze średniówką po siódmej sylabie (wyjątki to wersy 3, 9, 12). Kochanowski skonstruował rymy żeńskie, dokładne, gramatyczne, sąsiadujące, a czasem nawet głębokie, np.: śpiewała – biegała czy obłapiając – zabawiając. Dzięki nim udało mu się ukazać radość i nastrój beztroski, jakie dominowały w domu Kochanowskich za życia ich córeczki.
·         apostrofa	Utwór zaczyna apostrofa do Urszulki, która sprawia wrażenie, że w mówiącym narastają ból i  pretensje do córki, że odeszła:  Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,/Moja droga Orszulo, tym zniknienim swoim.
·         antyteza i kontrast	Pełno nas, a jakoby nikogo nie było: Choć dom jest nadal zamieszkały przez pozostałych członków rodziny Kochanowskich i służbę, poecie wydaje się, że nie ma w nim nikogo. Przytoczona antyteza wprowadza w atmosferę pustki w domu i zapewne w sercu mówiącego. Obraz domu przed śmiercią dziecka i po niej został przestawiony na zasadzie kontrastu
·         retrospekcje, celowe powtórzenia	Dzięki zastosowaniu wspomnień poeta ujawnia, jak wyglądało życie czarnoleskiego dworku, kiedy ożywiały je śmiech i szczebiot dziecinki: Tyś za wszytki mówiła, za wszytki śpiewała, Wszytkiś w domu kąciki zawżdy pobiegała. […]To tego, to owego wdzięcznie obłapiając I onym swym uciesznym śmiechem zabawiając Urszulka była dzieckiem ruchliwym, radosnym, niezwykle uroczym. W domu było jej pełno, co podkreśla powtórzenie wszytki. W najsmutniejszych rodzinnych momentach uśmiech czy dźwięk głosu córeczki był dla rodziców oznaką, że mają dla kogo żyć, że ktoś potrzebuje ich siły, ich opieki: Nie dopuściłaś nigdy matce sie frasować /Ani ojcu myśleniem zbytnim głowy psować,
·         anafora	Otaczająca rzeczywistość nie daje za wygraną, rozpędza wspomnienia świadomość pustki i ciszy w domu po śmierci dziecka. Poeta wyznaje: Nie masz zabawki, nie masz rośmiać sie nikomu. Powtarzający się na początku każdego ze zdań współrzędnych zaprzeczony czasownik podkreśla bezsilność wobec przeżywanej traumy. Tren ukazuje prawdy psychologiczne o przeżywaniu żałoby.
Niezbędne konteksty:
·         kulturowy - malarski	Jan Matejko głęboko poruszony tragedią renesansowego poety namalował w 1862 r. Obraz Kochanowski nad zwłokami Urszulki, na którym oddał głęboką rozpacz ojca. Niestety, oryginał się nie zachował. Obraz znamy z akwarelowego szkicu i fotografii gotowego dzieła.
Wniosek interpretacyjny:
Tren VIII to głęboko wzruszający wiersz, który omawia pustkę, jaką w domu państwa Kochanowskich wywołała śmierć ukochanej córeczki.