Notatki do cyklu Trenów Spotkanie 6 podsumowanie

Ważne motywy w Trenach Kochanowskiego:

·         Bunt, kryzys światopoglądowy: szczególnie widoczne w Trenach IX-XI. Podmiot liryczny podważa prawdy wiary (np. istnienie życia pozagrobowego, dobro Boga). Twierdzi, że w takim świecie nie ma znaczenia, czy człowiek żyje uczciwie i bogobojnie. Treny to też kryzys myśli stoickiej, która w sytuacji ciężkiej próby się nie sprawdziła („bo mając zranioną duszę, rad i nierad płakać muszę”, Tren XVII).

·         Cierpienie: Treny to utwory mówiące o ogromnym cierpieniu ojca po śmierci ukochanego dziecka. To właśnie cierpienie jest przyczyną kryzysu światopoglądu i wiary w ludzką mądrość. Wobec bólu po stracie dziecka w wątpliwość zostaje podana dobroć Boga.

·         Matka: pojawia się w ostatnim trenie z Urszulką na rękach. To ona tłumaczy zrozpaczonemu poecie, że jego dziecko jest teraz szczęśliwe. Niesie ukojenie, daje dobre rady.

·         Ojciec: głównym bohaterem lirycznym cyklu jest ojciec, mędrzec i filozof w jednej osobie. Okazuje się, że w obliczu tragedii, jaką jest śmierć ukochanej córeczki, ważny jest tylko ból rodzica, a nie racjonalne tłumaczenia.

·         Przemiana: Treny ukazują przemianę światopoglądową podmiotu lirycznego. W rozpaczy wątpi w Boga, ucieka od mądrości i wyznawanej przez siebie filozofii stoickiej. Jednak ostatni tren stanowi niejako syntezę humanistycznych ideałów, powraca wiara i zaufanie, filozofia epikurejsko-stoicka łączy się harmonijnie z filozofią chrześcijańską.

Śmierć dziecka staje się pretekstem do napisania wielkiego traktatu filozoficznego dotyczącego istoty cierpienia, losów człowieka po śmierci, wiary.

Tematy, z którymi można powiązać Treny

·         Na pewno wszystkie te, w których mowa o ludzkim cierpieniu, doświadczaniu człowieka przez los – w Trenach mamy tego aż nadto!

·         Druga grupa tematów to te, które każą zastanowić się nad celem i sensem ludzkiego życia, a także nad poszukiwaniem swojej własnej filozofii i sposobu na życie. Bardzo na miejscu będzie tutaj nawiązanie do filozoficznych rozterek Jana Kochanowskiego.

·         Wreszcie trzecia grupa tematów, w których mogą się przydać Treny, dotyczy dziecka, jego miejsca w literaturze, miłości rodzicielskiej itp. Tutaj trzeba pamiętać, że nikt przed Kochanowskim nie poświęcił małemu dziecku poważnego dzieła literackiego.